Ze zijn niet de hele dag in de olie maar zitten wel in de damp, heb ik me laten vertellen. Is het daarom dat op de avond van 31/12 een grote stoet kramen uit de dorpen wegtrekt om zich te verzamelen bij... Ja, waar gaan al die kramen eigenlijk naar toe? Terug naar de kermis met een bewijs van goed gedrag omdat de smaaktesters dat een goed idee vonden? "Komaan oliebollenbakker" zou ik willen zeggen. "Een smaaktester is ook maar een mens. Misschien viel dat zesje voor uw bol wat beroerd uit, omdat de krant wilde dat hij de zesmiljoenste ging proeven, had hij ruzie gehad met zijn vrouw, was het aantekenboekje vies geworden van de poedersuiker. Tal van redenen kunnen zo licht leiden tot een laag cijfer. Dat weet ik nog van mijn schooltijd. Til er in ieder geval niet zo zwaar aan!" zou ik willen benadrukken. Is een oliebollenbakker eigenlijk te troosten met zulke woorden? Ik weet het niet. Behalve dat ik niet van de krant ben, is er in mijn vriendenbestand ook al geen enkel persoon die in de wintermaanden staat te bakken in een kraam..
Maar nu die testers. Wie zijn het? Zijn het even zoveel mannen als vrouwen? Wat hebben ze aan en wat dragen ze mee? Was het stiekem die bakfietsmoeder die er wel tien meenemen wilde voor thuis (ja, ja, maar ondertussen)? Of toch die nette man met schoenmaat vijfenveertig en dat aktetasje? En hebben ze wel een opleiding voor al dat geproef genoten? Nee? Mooie boel! Dat loopt zomaar in het wilde weg oliebollenbakkers te pesten. Je staat er onmachtig tegenover als kraambakker en met lede ogen ziet hij al bakkend - want de bollen zijn zn brood, dus een mens doet zijn plicht - het plein voor zich leeglopen. Keek die ene persoon die net dat hoekje om ging, niet heel vals achterom...? Je zou er paranoïde van worden. Sommige bakkers hebben hun ijslepels al neergelegd en een apparaat aangeschaft dat de bollen voorgevormd het vet in schiet, de zogenaamde oliebollenpoepmachine. Nou ja, dat is vragen om een faillissement, als je het zo gaat noemen. Morgen maar inschrijven voor een opleiding om een ander beroep te gaan beoefenen. Is me dát een leven?!"
En zo kwam het verdriet van oliebollenbakkers zelfs op de tafels van praatprogramma's op tv terecht. Ik heb het met verbazing bekeken en beluisterd want die ene oliebol die ik per jaar eet, kan ik echt niet onderscheiden van het exemplaar van het jaar terug of juist daarna. 'Een oliebol dat is een ding, dat eet je uit de hand, en zitten er vier pootjes aan, dan is 't een olifant' zongen we vroeger. Er kwam nog wat van 'tralala' achteraan. Een lichtzinnig lied, welbeschouwd. Verder ging onze kennis niet en, tja, dat moet ik tot mijn schaamte erkennen. Wij waren nazaten van thuisbakkers. Blijkbaar hebben we de markt bedorven zonder te weten dat hij bestond. Mea culpa. Dat is ook wat.
Het weer lokt niet echt om een goede daad te gaan doen. Zelfs niet de laatste van het jaar. Toch maar even flink wezen en op de fiets naar het dorp. Zakdoekjes mee voor de bakker. "Dag bakker, u heb ik nog niet gehad" zal ik zeggen. Of nee, dat zou dom zijn want dan denkt ie dat ik het was, die testpersoon. Krijgen we dat weer. Ook al niks. Hè wat lastig allemaal! Mocht ik ooit door een krant benaderd worden om deel uit te maken van een testpanel, bedank ik ervoor. Ik voorzie een steniging met oliebollen. Laat ik ons allemaal een smaakvol jaar toewensen. Getest of niet.
