Een dikke week terug lag er langs de rand van de weg een opengevallen legpuzzeldoos waaruit - ruwe schatting - duizend stukjes karton waren gevallen. Normaal gesproken vind ik wel eens een ov-pas langs de kant van het pad. Of een zakje met daarin een in de ochtend zorgzaam gesmeerde boterham. Hier en daar een plastic flesje - misschien verloren op weg naar een protestmars voor het klimaat - of een tas met schoolboeken desnoods. Maar een légpuzzel? Nee…
Toch lag ie daar. Als een aanklacht. ‘Het geheel is meer dan de som der delen’. Aristoteles wist het wel! Wie smakt er nou buiten op straat een puzzel neer? Daar moet je toch wel heel wanhopig voor zijn. Of helemaal klaar van al dat leggen en de kantstukjes zoeken met dat ene kriebeltje. Tureluurs zou je er van worden. ‘Hup, maai van tafel dat ding!’
Net alsof er een uit elkaar gevallen leven langs de kant ligt. Geen stukje dat nog past en het zijn er ook veel te veel om het nog leuk te vinden. Het beeld doet me denken aan een ellendige tijd. toen het leven me in stukjes door de vingers gleed en er niets meer klopte en er van alles kwijt was. Langs de kant. Nog net niet óver de rand. Goddank zijn er mensen geweest die mee hielpen zoeken. Hielpen leggen. Hielpen passen en meten… En waarachtig, op een dag was de paniek over de losse delen verdwenen en werden de contouren duidelijker.
En nu, jaren later, mag ik me bezighouden met de toepasbaarheid van ervaringskennis, als ervaringsdeskundige. Een geleerd persoon in ons land liet in de krant weten dat hij daar niet zo in geloofde. Het was diegene niet deskundig genoeg. En ook andere boze tongen willen spreken over containerbegrippen. ‘Iedereen is ervaringsdeskundig. Daar hoef je toch niet voor naar school!’ Het stak me. Een klein beetje. Want ik was net overgegaan naar klas twee, en wat een feest was dát! Was ik dan zo gefixeerd op het product dat ik geen kritiek verdragen kon? Geloof er niets van. We reflecteren ons het heen en weer om onze zuiverste motieven (lees: Aansluiting op beleving en inzetbaarheid om inzicht te kweken) naar boven te spitten. Slechts met dat doel en gebruik makend van de juiste bronnen leer ik op school weer puzzels leggen. Ze houden me een spiegel voor...
Ze houden me nederig.
Omdat ik, Goddank, op mijn knieën, soms langs de kant van de samenleving, ze mag helpen leggen. Alleen met uitdrukkelijke toestemming van de eigenaars. Hopen dat alle stukjes op hun plek gaan vallen…
Els Dijkema
